Een wederzijdse schenking tussen echtgenoten van roerende goederen is een populaire successieplanningstechniek. Zo wordt op die manier (de duurdere) erfbelasting vermeden. Maar er is meer. Indien de wederzijdse schenkingen als één samenhangend geheel aanzien worden, hoeft er slechts één maal schenkbelasting betaald te worden! De rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent bevestigde dit laatste recentelijk ook voor notariële schenkingen.
Het federaal wetboek registratierechten maar ook de Vlaamse Codex Fiscaliteit voorziet dat voor twee samenhangende beschikkingen slechts één keer schenkbelasting verschuldigd is. Dat deze bepaling van toepassing is op een onderhandse akte die de bevestiging inhoudt van een wederzijdse bankgift tussen echtgenoten, kan niet meer ernstig worden betwist. Deze onderhandse akte is dus slechts eenmaal onderworpen aan 3 %, en die wordt geheven op de schenking die aanleiding geeft tot de hoogste belasting.
Zowel in het federaal wetboek registratierechten als in de Vlaamse Codex Fiscaliteit wordt er gesproken over “een akte”. De Vlaamse belastingdienst hanteert een letterlijke interpretatie van de wettelijke bepaling om te eisen dat de wederzijdse schenking tussen echtgenoten tot uiting moet komen in één enkele akte. Hierdoor rijst er een juridisch probleem met schenkingen die tot stand komen via notariële akte. Het burgerlijk wetboek voorziet namelijk in een verbod voor wederzijdse schenkingen tussen echtgenoten in één akte. De wetgever heeft daarmee ongewenste beïnvloeding tussen gehuwden willen vermijden. Wederzijdse schenkingen tussen echtgenoten kunnen juridisch wel geldig tot stand komen in afzonderlijke notariële schenkingsakten. Maar dan zou tweemaal het recht van 3 % verschuldigd zijn.
De zienswijze van de Vlaamse belastingdienst werd voor de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent aangevochten. De rechtbank oordeelde dat het bepalend criterium niet de formaliteit van de akte (het zogenaamde scriptum) is waarmee de beschikkingen tot stand komen, maar wel de onderlinge verknochtheid van de erin vervatte rechtshandelingen. Het is de eenheid van rechtshandeling, de fundamentele verwevenheid ervan, die de grondslag vormt voor de eenheid van belasting. Er anders over oordelen zou een niet-gerechtvaardigde ongelijke fiscale behandeling tot stand brengen tussen de echtelijke wederzijdse bankgift enerzijds en de echtelijk wederzijdse schenking via notariële akte anderzijds. De rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent floot de Vlaamse belastingdienst dan ook terug.
Volledigheidshalve kan er nog worden meegegeven dat schenkingen tussen echtgenoten (die niet in het huwelijkscontract gebeuren) te allen tijde herroepbaar zijn. Indien dus één van de echtgenoten terminaal ziek wordt, kan de andere echtgenoot zijn of haar gedane schenking herroepen teneinde erfbelasting te vermijden.
Lijkt de planningstechniek van de wederzijdse schenking iets voor u? Contacteer LAUWERS & SEUTIN Fiscale Advocaten en wij bekijken het voor u.
