Voorzichtigheid geboden voor (ongewenste) gevolgen tontinebeding

Een tontinebeding is een clausule die tot stand wordt gebracht als een modaliteit van de koopovereenkomst, het betreft een clausule, waarin wordt gestipuleerd dat de aankoop door elk van de kopers gebeurt onder de opschortende voorwaarde van overleving van de andere koper en onder de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden voor de andere koper. Het hof van beroep te Bergen diende zich te buigen over de situatie waar twee samenwonenden aan de hand van een tontinebeding samen een woning hadden gekocht. Het tontinebeding stipuleerde dat bij vooroverlijden van één van de kopers, het vruchtgebruik van het deel van de overledene aangroeit bij het deel van de langstlevende. Met andere woorden, elke partner draagt het vruchtgebruik van zijn deel over aan de andere partner onder de schorsende voorwaarde van zijn vooroverlijden.

In casu legden de feitelijk samenwonenden enige tijd na de aankoop van de woning een verklaring van wettelijke samenwoning af. Nadien kwam één van de partners te overlijden.  Tussen wettelijk samenwonenden geldt dat de langstlevende het vruchtgebruik erft van het onroerend goed dat dienst deed als gemeenschappe­lijke verblijfplaats van het gezin.

De vraag stelt zich nu of de helft van het vruchtgebruik bij vererving werd verkregen of op basis van het tontinebeding in de koopovereenkomst. Met andere woorden, of er sprake is van successierechten tegen het lage tarief tussen wettelijk samenwonenden of als er een verkooprecht op de helft van het vruchtgebruik van de woning dient te worden afgedragen.

Het hof van beroep te Bergen oordeelde dat de verkrijging van het bijkomend aandeel in het vruchtgebruik van de woning volgt uit de koopovereenkomst met de  dubbele ontbindende en schorsende voorwaarde en niet uit het overlijden van de partner. Bijgevolg is het hogere verkooprecht verschuldigd.

Hieruit kan worden afgeleid dat de beslissing om wettelijk samen te wonen niet automatisch leidt tot een verzaking aan de gevolgen van het opgenomen tontinebeding in de koopovereenkomst.

Het Advocatenkantoor Thierry Lauwers blijft ter beschikking voor alle vragen en/of opmerkingen hieromtrent.